در یادداشت قبل، درباره‌ی تلسکوپ‌های قدیمی مدرسه‌ی علوی یه سرِنخ‌هایی بهتون دادم.
تلسکوپ‌هایی که حدود نیم‌قرن پیش، آقای علاّمهرَحِمَهُ‌الله برای مدرسه تهیّه کردند، دو تا تلسکوپ شکستی با قطر دهانه‌‌ی ۶ سانتی‌متر بودند که یکی از اون‌ها (که توی تصاویر می‌بینید) هنوز هم نسبتاً سالم و سرِحاله؛ فقط یه کمی رنگ و روش پریده و نیاز به رسیدگی و سرویس داره. این تلسکوپ در کیفیّت تصویر با خیلی از تلسکوپ‌های جدیدی که برای مدرسه خریداری شده، رقابت می‌کنه. به امید سلامتی کامل این تلسکوپِ پیش‌کسوت !!!
تا حدود یک دهه‌ی پیش، این تلسکوپ، ابزار اصلی رصد آسمان در راهنمایی و دبیرستان علوی بود.
تصویر ۱ – دنباله‌دار هیل‌باپ در آسمان تهران – فروردین ۱۳۷۶
توی مدرسه راهنمایی نیک‌پرور سابق، ما رصدهای زیادی با همین تلسکوپ انجام می‌دادیم؛ مثل رصد دنباله‌دار هیل-باپ (شکل ۱) در زمستان ۷۵ و فروردین ۷۶ (که گزارش اون رو بعداً براتون میگم) یا رصدهایی که توی دبیرستان علوی با همین تلسکوپ انجام می‌شد و بچه‌ها توی مدرسه یا خارج از مدرسه به دیدن زیبایی‌های آسمون مشغول می‌شدند؛ مثل خورشیدگرفتگی جزئی ۱۱ مهر ۱۳۸۴ که این تلسکوپ در بالکن آزمایشگاه فیزیک دبیرستان، یکی از ابزارهای رصدی رصدگران کسوف بود (شکل ۲).
تصویر ۱ – تلسکوپ قدیمی مدرسه در کسوف ۱۱ مهر ۸۴ دبیرستان علوی
خیلی از رصدهای این تلسکوپ، در سال‌هایی انجام شده که من هم توی این دنیا نبودم؛ چه برسه به شماها !!!
تصویر ۲ – تلسکوپ علوی (سمت راست) در یک رصد تابستانی – شهریور۸۳ – دماوند
این تلسکوپ، الآن هم در اتاق نجوم دبیرستان علوی نگهداری میشه و بیشتر به مناسبت‌هایی مثل همایش‌ها و نمایشگاه‌های علمی، به عنوان نمونه‌ای از تلسکوپ‌های شکستی به نمایش گذاشته میشه.
خُب، شاید بپرسید: «چرا فقط از یکی از تلسکوپ‌ها حرف می‌زنی؟
از اون یکی تلسکوپ چه خبر؟؟ نگرانش شدیم ها !!!
اتّفاقی افتاده؟؟ بگو !! ما طاقت شنیدنِش رو داریم !!»
تصویر ۴ – تلسکوپ مصدوم در جعبه
حق با شماست. اون یکی تلسکوپ مدرسه سال‌هاست که دچار سانحه شده و توی جعبه‌ی چوبیِ زیبایی که داره، با عدسی شکسته منتظر یه نفری مونده که بیاد و تعمیرش کُنه؛ ولی چون آسیب‌دیدگی شدید بوده و تهیّه‌ی یه عدسی مثل قبلی کار سختیه، دیگه کسی برای تعمیر اون اقدامی نکرد. ولی در عوض، قطعات اصلیش مثل چشمی‌های باکیفیّت و دوربینِ یابنده‌اش در رصدها به کمک تلسکوپ‌های جدید مدرسه اومدند و الآن مورد استفاده‌ی تخصّصی قرار می‌گیرند.
شاید در سال‌های بعد، لوله‌اش هم برای ساخت یک تلسکوپ ساده یا ماکت آموزشی تلسکوپ شکستی مورد استفاده قرار بگیره.
که امیدواریم مرهمی باشه بر دلِ سوخته‌ی این تلسکوپِ داغ‌دیده !!!
شکل ۵ – عکس یادگاری پیش‌کسوتان در پاییز ۹۲
خُب؛ این هم از داستان زندگی پرفراز و نشیب این تلسکوپ‌های پیش‌کسوتِ وفادار و سخت‌کوش.
به امید رصدگران و ستاره‌شناسانی وفادارتر و سخت‌کوش‌تر در مدرسه‌ی علوی.
